Po myśli art. 3 ustawy Prawo przedsiębiorców działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Tożsame brzmienie miały uprzednio obowiązujące przepisy wyznaczające czym jest działalność gospodarcza, bowiem jak stanowił art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – obowiązującej do dnia 30 kwietnia 2018 r., działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Przeczytaj również inne wpisy dotyczące tego tematu:
Czy brak przychodów na działalności gospodarczej wyklucza daną działalność z kategorii działalności gospodarczej?
Jak wysokie powinny być przychody z prowadzonej działalności gospodarczej, aby uznać, że jest to działalność zarobkowa? Otóż nie ma tu jednej jasnej dyrektywy, dlatego też odpowiedzi należy poszukiwać w orzecznictwie sądów. W jednym z ostatnich orzeczeń Sądu Okręgowego w Rzeszowie, Sąd zajmował się sprawą, w której ZUS Oddział w Rzeszowie zakwestionował fakt prowadzenia działalności gospodarczej, właśnie powołując się na niespełnienie przesłanki zarobkowego charakteru. ZUS dopatrzył się, że kobieta wykazała przychody tylko w pierwszym roku prowadzenia firmy. W latach następnych pobierała świadczenia z ubezpieczeń społecznych podczas gdy przychody na działalności gospodarczej wynosiły 0,00 zł.
Według danych uzyskanych z Urzędu Skarbowego deklarowane przez wnioskodawczynię przychody z prowadzenia działalności gospodarczej wyniosły:
za 2014 r. – 11 9918,61 zł,
za 2015 r. – 0,00 zł,
za 2016 r. – 0,00 zł,
za 2017 r. – 0,00 zł.
ZUS ocenił, że kobieta prowadziła firmę jedynie w 2014 roku. W kolejnych latach przebywała na zasiłkach z ubezpieczenia chorobowego.
Sąd rozpoznając przedmiotową sprawę doszedł do wniosku, że w tak ustalonym stanie faktycznym sprawy, nie można uznać, że prowadzona działalność gospodarcza była fikcyjna i nie spełniała przesłanki zarobkowego charakteru. Cytując z uzasadnienia wyroku:
W sytuacji zaś wykazywania przez wnioskodawcę działań o charakterze zarobkowym, nie sposób uznać, że mamy do czynienia z pozorną działalnością gospodarczą, nawet jeśli dochody są osiągane w sposób nierównomierny
Widać zatem, że nawet jeśli przychody osiągane z działalności gospodarczej na przestrzeni kilku lat wynoszą 0,00 zł, nie przesądza to automatycznie o jej nieprowadzeniu (pozornym prowadzeniu).
Sąd Okręgowy poparł swoje stanowisko odwołując się do orzecznictwa Sądu Najwyższego wskazując, że:
Oczywiście faktyczne niewykonywanie działalności gospodarczej w czasie oczekiwania na potencjalnego klienta nie oznacza zaprzestania prowadzenia takiej działalności i nie powoduje uchylenia obowiązku ubezpieczenia społecznego. Zdaniem Sądu Najwyższego, podzielnym w pełni przez Sąd Okręgowy, faktyczne niewykonywanie działalności gospodarczej w czasie oczekiwania na kolejne zamówienie lub w czasie ich poszukiwania nie oznacza zaprzestania prowadzenia takiej działalności i nie powoduje uchylenia obowiązku ubezpieczenia społecznego (por. postanowienie SN z dnia 17 lipca 2003 r., II UK 111/03, M.P.Pr.- wkł. 2004/7/16).
Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 maja 2006 r. (I UK 289/05, OSNP 2007/11-12/168) działalność gospodarcza polega tak na tworzeniu odpowiednich warunków do jej wykonywania, oczekiwaniu na zamówienie, poszukiwaniu klientów jak i na faktycznym wykonywaniu konkretnej pracy nawet w niewielkim rozmiarze. Zarobkowy charakter działalności stanowi również podstawową, konstytutywną cechę działalności gospodarczej (wyrok Sądu Najwyższego z 25 kwietnia 2013 r., I UK 604/12) a przy tym znaczenie ma także kryterium subiektywne w postaci dążenia danego podmiotu do osiągnięcia zarobku przez wykonywanie określonej działalności. Przyjmuje się bowiem, że zarobkowy charakter działalności jest realizowany wtedy, gdy jej prowadzenie przynosi rzeczywisty zysk, ale i wówczas, gdy takiego zysku nie osiąga, jeśli przedsiębiorca nastawiony był na uzyskanie dochodu i mimo jego starań firma poniosła straty. Istotny jest wyznaczony przez przedsiębiorcę cel, który w każdym przypadku zamierzonych i wykonywanych działań musi zakładać wynik finansowy.
Sąd Okręgowy przywołując poglądy wyrażone w orzecznictwie Sądu Najwyższego akcentuje bardzo mocno element woli (zamiaru) przedsiębiorcy co do zarobkowego charakteru. Zatem nawet jeśli działalność gospodarcza nie generuje przychodu, ale przedsiębiorca dąży do jego osiągnięcia, wówczas – pomimo braku przychodów, działalność cechuje się zarobkowym charakterem. Liczy się tutaj aktywność przedsiębiorcy, czyli szereg działań takich jak reklamowanie własnych usług, docieranie do potencjalnych klientów z ofertą, posiadanie odpowiedniego sprzętu i wiedzy / doświadczenia do realizacji usług itp. poprzez które obiektywnie widać zamiar przedsiębiorcy do tego aby prowadzona działalność przynosiła zysk.
Nie liczy się zatem to czy działalność przynosi przychód, ale czy przedsiębiorca „pracuje” na tej działalności. Rozróżnić należy bowiem dwie sytuacje – gdy przedsiębiorca wykonuje szereg czynności prowadzących do osiągnięcia zarobku na działalności gospodarczej, a mimo to przedsiębiorca nie osiąga przychodów oraz sytuację w której przedsiębiorca nic nie robi aby działalność przynosiła zysk. Przy tej pierwszej grupie przedsiębiorców „aktywnych” można mówić o prowadzeniu działalności nawet jeśli nie osiąga ona przychodów, natomiast przy drugiej grupie, grupie przedsiębiorców „biernych” brak przychodów oraz brak zamiaru osiągnięcia przychodów przesądza o pozorności prowadzenia firmy.
Sąd w myśl art. 47714 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone w sprawie decyzje jako nie odpowiadające prawu i rzeczywistemu stanowi stwierdzając, że odwołująca się jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu w spornym okresie.
W niniejszym wpisie został omówiony wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 3 października 2019 r. IV U 897/19 (publikacja: LEX nr 2741226).
Prowadzisz spór z ZUS i potrzebujesz pomocy prawnej?
Skontaktuj się z nami:
tel.: 502-619-281
e-mail: kancelaria@zawartka.pl