Fikcyjna firma ZUS. Jak określić wartość przedmiotu sporu i wartość przedmiotu zaskarżenia w tego typu sprawie? Dzisiejszy temat zrodził się z praktyki zajmowania się tematyką ubezpieczeń społecznych, gdzie ZUS zarzuca fikcyjność działalności gospodarczej. Otóż przepisy procedury cywilnej (ustawy Kodeks postępowania cywilnego) wymagają aby w pozwie wskazać wartość przedmiotu sporu. Taki wymóg wynika wprost z art. 187 § 1 pkt 1) KPC. Trzeba przypomnieć w tym miejscu, że odwołanie od decyzji ZUS pełni rolę pozwu. Może się zdarzyć, że sąd wezwie odwołującego się do wskazania wartości przedmiotu sporu. Jeszcze częściej zdarzają się tego typu przypadki w sytuacji złożonej apelacji lub skargi kasacyjnej w sprawie o niepodleganie ubezpieczeniom społecznym. Analogiczne regulacje prawne jak przy pozwie nakazują bowiem stronie wnoszącej apelację lub skargę kasacyjną do oznaczenia wartości przedmiotu zaskarżenia. Taki wymóg formalny apelacji został zapisany w art. 368 § 2 KPC, a co do skargi kasacyjnej odnajdziemy go w przepisie art. 3984 § 3 KPC.
WARTOŚĆ PRZEDMIOTU ZASKARŻENIA W SPRAWIE O NIEPODLEGANIE UBEZPIECZENIOM
Generalnie przyjmuje się, że wartość przedmiotu sporu w sprawach o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego albo prawa należy odnosić do świadczeń wynikających z takiego ustalenia. Oznacza to, że w przypadku wydania decyzji o wyłączeniu z określonego tytułu ubezpieczenia (o niepodleganiu ubezpieczeniu społecznemu), odwołanie zmierza do ustalenia istnienia stosunku ubezpieczenia społecznego. Wartość przedmiotu sporu należy wówczas odnosić do wysokości świadczeń podlegających zwrotowi wskutek takiej decyzji, ewentualnie świadczeń, których ubezpieczony nie otrzyma. Taki pogląd wyraził Sąd Najwyższy w uchwale składu 7 sędziów z dnia z dnia 20 lipca 2016 r., III UZP 2/16. SN w przywołanym orzeczeniu wskazał, że liczy się tzw. „bliższy cel”, czyli o co tak naprawdę chodzi w odwołaniu od decyzji ZUS. W sprawach, w których ustalenie nieistnienia tytułu ubezpieczenia społecznego (ustalenie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym) wiąże się ze wstrzymaniem wypłaty świadczeń oraz zwrotem nienależnie pobranych świadczeń, wartość tych świadczeń może stanowić podstawę ustalenia wartości przedmiotu sporu (zaskarżenia).
WARTOŚĆ PRZEDMIOTU ZASKARŻENIA W SPRAWIE O OBNIŻENIE PODSTAWY WYMIARU SKŁADEK
Przy ustalaniu wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawie o ustalenie podstawy wymiaru składek jest nieco więcej wątpliwości. Ma to też swoje doniosłe praktyczne znaczenie. Zgodnie z art. 3982 § 1 KPC w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia jedynie w sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, natomiast w pozostałych sprawach z tego zakresu skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w tych sprawach, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest nie niższa niż dziesięć tysięcy złotych. Zatem jeśli wartość przedmiotu zaskarżenia w sprawie o ustalenie wysokości podstawy wymiaru składek jest niższa niż 10.000,00 złotych wówczas skarga kasacyjna nie przysługuje.
PRZEDMIOTEM SPORU WYSOKOŚĆ ZOBOWIĄZANIA SKŁADKOWEGO
W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że wartością przedmiotu zaskarżenia w sprawie o wysokość podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne równa jest różnicy pomiędzy wysokością składki wskazywaną (zapłaconą) przez odwołującego się i składką należną, ustaloną w zaskarżonej decyzji za sporny okres (np. postanowienie SN z 24 maja 2012 r., II UZ 16/12, LEX nr 1222163 oraz wyrok SN z dnia 15 listopada 2017 r., II UK 528/16, LEX nr 2428782). Poglądy te odnoszą się do sytuacji, gdy istotą sporu jest wysokość składek wymierzonych od ustalonej przez organ rentowy podstawy ich wymiaru. W takim przypadku wartość przedmiotu zaskarżenia stanowi różnica między wysokością składek zapłaconych a wysokością składek naliczonych przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji.
PRZEDMIOTEM SPORU WYSOKOŚĆ SAMEJ PODSTAWY WYMIARU
Natomiast w przypadku, gdy przedmiotem sporu nie jest wysokość zobowiązania składkowego, ale wysokość samej podstawy wymiaru – wartość przedmiotu zaskarżenia stanowi różnica między zadeklarowaną przez płatnika składek podstawą wymiaru składek a podstawą wymiaru należną według organu rentowego. Oznacza to, że w sprawie, w której spór nie dotyczył wysokości zobowiązania składkowego, lecz bezpośrednio wysokości podstawy wymiaru składek, od której będą naliczane także świadczenia z ubezpieczeń społecznych, wartość przedmiotu zaskarżenia wyraża się różnicą między podstawą wymiaru składek przyjętą przez ubezpieczoną (oraz płatnika składek) a podstawą wymiaru składek określoną w decyzji organu rentowego (tak postanowienie SN z dnia 24 listopada 2016 r., I UZ 41/16, LEX nr 2191449 oraz postanowienie SN z dnia 16 stycznia 2018 r., III UZ 12/17, LEX nr 2439112).
PRZEDMIOTEM SPORU WYSOKOŚĆ WYPŁACONYCH ŚWIADCZEŃ
W naszym przekonaniu jednak, jak popatrzy się na istotę sporów z ZUS, w których organ rentowy obniża podstawy wymiaru składek tylko po to, aby zakwestionować dokonane wypłaty zasiłków z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych to wartość przedmiotu zaskarżenia w tego typu sprawach powinna być liczona tak jak przy kwestionowaniu tytułu do ubezpieczeń, czyli należy ją ustalać według wysokości świadczeń podlegających zwrotowi wskutek takiej decyzji. Niemniej jednak to stanowisko nie jest na tę chwilę szeroko przyjmowane w doktrynie prawa ubezpieczeń społecznych.
Prawnik od spraw ZUS. Działamy na terenie całej Polski.
Pomagamy na każdym etapie sporu z ZUS:
- porady prawne w sprawach ZUS
- kontrola / postępowanie wyjaśniające ZUS
- odwołanie od decyzji ZUS
- apelacja od wyroku sądu 1. instancji
- skarga kasacyjna w sprawach ZUS
Kancelaria prawna specjalizująca się w sporach z ZUS.
Zapytaj o ofertę – wycena zlecenia przeprowadzana jest za darmo.
Napisz / zadzwoń:
tel.: 502-619-281
e-mail: kancelaria@zawartka.pl
ZOBACZ TERAZ: KANCELARIA WYGRYWA SPRAWĘ Z ZUS
