You are currently viewing RENTA Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY – PRZESŁANKI NABYCIA PRAWA DO ŚWIADCZENIA

RENTA Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY – PRZESŁANKI NABYCIA PRAWA DO ŚWIADCZENIA

Stosownie do treści art. 57 ustawy o emeryturach i rentach, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

  1. jest niezdolny do pracy
  2. ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy
  3. niezdolność do pracy powstała w określonych w ustawie okresach składkowych lub nieskładkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów

przy czym wymogu z pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet lub 25 lat dla mężczyzn i jest całkowicie niezdolny do pracy.

Z kolei przesłanka z pkt 2, tj. warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

  • 1 rok – jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;
  • 2 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;
  • 3 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;
  • 4 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;
  • 5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Ustawa czyni przy tym ważne zastrzeżenie dla sytuacji gdy niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat. Mianowicie, dla grupy ubezpieczonych powyżej 30. roku życia, okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 5 lat powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. I tu jest istotny wyjątek, zapisany w art. 58 ust. 4 ustawy – otóż ten wymóg nie ma zastosowania do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety lub 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Jak widać stwierdzenie samej niezdolności do pracy nie przesądza jeszcze, że ubezpieczony otrzyma rentę. Ustawodawca wymienił tę okoliczność na pierwszym miejscu przesłanek warunkujących prawo do świadczenia rentowego, natomiast wprowadził również dodatkowe kryteria formalne. W orzecznictwie sądów ubezpieczeń społecznych dominuje przekonanie, że wymóg spełnienia pozostałych kryteriów wynika z faktu, że renta z tytułu niezdolności do pracy nie jest świadczeniem o charakterze socjalnym na rzecz osób niezdolnych do pracy, pozostającym bez związku z tytułem ubezpieczenia rentowego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w  Warszawie z dnia 19.09.2000 r., sygn. akt: III AUa 1405/99 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 21.05.2019 r., sygn. akt: III AUa 557/18).

O tym jak ważne jest spełnienie kryteriów formalnych przy staraniu się o rentę można przekonać się badając liczne orzeczenia sądów, które właśnie z powodu niespełnienia przesłanki posiadania odpowiedniego okresu składkowego odmawiały prawa do świadczenia i to pomimo tego, że ubezpieczony był niezdolny do pracy. Dla przykładu, Sąd Okręgowy w Szczecinie rozpatrywał sprawę, w której nie było kwestionowane, iż ubezpieczony na dzień wydania zaskarżonej decyzji był częściowo niezdolny do pracy. Zatem pierwsza przesłanka prawa do renty została spełniona – ubezpieczony był niezdolny do pracy. Problematyczna jednak okazała się kwestia ustalenia daty niezdolności do pracy. Biegli lekarze stwierdzili konkretną datę powstania niezdolności do pracy. Konsekwencją ustalenia daty powstania niezdolności było uznanie braku spełnienia pozostałych warunków niezbędnych dla przyznania świadczenia, tj. ubezpieczony nie wykazał 5 letniego okresu składkowego i nieskładkowego w 10-leciu poprzedzającym datę powstania niezdolności do pracy. W związku z niespełnieniem wszystkich przesłanek otrzymania renty, Sąd odrzucił odwołanie utrzymując odmowną decyzję ZUS w mocy (por. wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 18.10.2018 r., sygn. akt: VI U 737/17).

Dodaj komentarz