You are currently viewing MOŻLIWOŚĆ ZMIANY PRZEZ SĄD DECYZJI ZUS ODMAWIAJĄCEJ PRAWA DO RENTY WOBEC POGORSZENIA SIĘ STANU ZDROWIA UBEZPIECZONEGO PO DACIE JEJ WYDANIA

MOŻLIWOŚĆ ZMIANY PRZEZ SĄD DECYZJI ZUS ODMAWIAJĄCEJ PRAWA DO RENTY WOBEC POGORSZENIA SIĘ STANU ZDROWIA UBEZPIECZONEGO PO DACIE JEJ WYDANIA

Pantha rei, wszystko płynie. Wraz z upływem czasu zmienia się również sytuacja ubezpieczonego, który stara się o rentę, w tym jego stan zdrowia. Od dnia wydania orzeczenia przez lekarza ZUS, do momentu gdy sąd ubezpieczeń społecznych wyda ostateczny werdykt w sprawie potrafi upłynąć dwa, trzy i więcej lat. Pojawia się zatem naturalne pytanie, czy sąd rozpoznający odwołanie od decyzji ZUS weźmie pod uwagę zmianę stanu zdrowia ubezpieczonego, która zaszła w toku postępowania?

W wielu orzeczeniach sądy ubezpieczeń społecznych prezentują zapatrywanie, że orzekając w sprawach o rentę z tytułu niezdolności do pracy sąd zawsze bierze pod uwagę stan zdrowia ubezpieczonego na dzień wydania zaskarżonej decyzji, badając jej zgodność z prawem pod względem formalnym i merytorycznym. Zasadą jest ocena przez sąd legalności decyzji według stanu faktycznego istniejącego w dacie jej wydania. Tym samym ewentualne pogorszenie się stanu zdrowia ubezpieczonego, które mogłoby wypełniać ustawową przesłankę niezdolności do pracy, nie jest brane pod uwagę przez sąd rozpoznający odwołanie i nie mogłoby stanowić podstawy do zmiany zaskarżonej decyzji ZUS odmawiającej prawa do świadczenia rentowego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 6.02.2019 r., sygn. akt: III AUa 532/18, LEX nr 2624081).

W sprawie rozpoznawanej przez Sąd Apelacyjny w Szczecinie, w apelacji odwołujący się podniósł zarzut, że sąd 1. instancji całkowicie pominął dokumentacji medyczną odzwierciedlającą jego aktualny stan zdrowia, którą odwołujący przedkładał do akt sprawy. Skarżący podkreślił również, że jego stan zdrowia cały czas ulega pogorszeniu i nie może dalej pracować w wyuczonym zawodzie. Innymi słowy skarżący oparł apelację na braku poczynienia przez sąd ustaleń co do jego aktualnego stanu zdrowia.

Sąd Apelacyjny oddalił apelację ubezpieczonego powołując się przy tym na przyjmowany w judykaturze pogląd, zgodnie z którym: „(…) orzekając w sprawach o rentę z tytułu niezdolności do pracy sąd zawsze bierze pod uwagę stan zdrowia ubezpieczonego na dzień wydania zaskarżonej decyzji, badając jej zgodność z prawem pod względem formalnym i merytorycznym (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2004 r., II UK 395/03, OSNP 2005/3/43; z dnia 7 lutego 2006 r., I UK 154/05, LEX nr 272581 czy z dnia 25 września 2014 r., I UK 181/14, LEX nr 1537266)”. Wobec czego przedłożona przez ubezpieczonego do akt sprawy dokumentacja medyczna, dotycząca jego stanu zdrowia z okresu  po wydaniu zaskarżonej decyzji, nie mogła stanowić podstawy do dokonywania ustaleń faktycznych przez sąd.

Sąd Apelacyjny wyjaśnił w uzasadnieniu wydanego wyroku, że sądy obu instancji badały stan zdrowia ubezpieczonego na dzień wydania zaskarżonej decyzji ZUS. Stąd też ewentualne późniejsza (po wydaniu decyzji) zmiana stanu zdrowia ubezpieczonego, nie jest podstawą do uznania owej decyzji za wadliwą i jej zmiany. Ponadto sąd wskazał, że zaistnienie nowych okoliczności co do stanu zdrowia ubezpieczonego może jedynie stanowić podstawę nowego wniosku do organu rentowego o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

(por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 20.09.2018 r., sygn. akt: III AUa 174/18, LEX nr 2574947).

______

Na marginesie warto przywołać w tym miejscu również inny pogląd wyrażony na gruncie orzecznictwa, który dopuszcza wyjątkowo możliwość dokonania przez sąd oceny sprawy zakończonej decyzją ZUS z uwzględnieniem nowych okoliczności, które pojawiły się już po wydaniu decyzji, a przed wydaniem wyroku przez sąd.

Chodzi o wyrok SN z dnia 10.03.1998 r., sygn. akt II UKN 555/97, w którym wyrażono następującą tezę:

Sąd ocenia legalność decyzji rentowej według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania. Sąd jednakże może przyznać ubezpieczonemu świadczenie, jeżeli warunki je uzasadniające zostały spełnione po wydaniu zaskarżonej decyzji (art. 316 § 1 KPC)

W przywołanym wyroku SN oceniał sytuację, gdzie w momencie wydania decyzji przez organ rentowy ubezpieczony nie spełniał wprawdzie warunków do przyznania wnioskowanego świadczenia, ale warunki te ziściły się w czasie trwania postępowania odwoławczego. SN uznał, że jeżeli sąd rozpoznający odwołanie ustali, że jedyna przyczyna odmowy przyznania renty ustała po wydaniu zaskarżonej decyzji, to sąd jest władny wydać wyrok przyznający świadczenie z datą spełnienia się wszystkich przesłanek koniecznych do nabycia prawa do tego świadczenia. Zatem świadczenie nie będzie przysługiwać od dnia złożenia wniosku o rentę, a od dnia spełnienia się wszystkich przesłanek do nabycia renty.

Sądy nie odnoszą jednak wyżej przywołanego poglądu do sytuacji pogorszenia się stanu zdrowia ubezpieczonego po dacie wydania decyzji. Natomiast przyjmuje się, że sąd powinien wziąć pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy (a nie w chwili wydania decyzji) w sytuacji gdy np. w dacie wydania decyzji przez ZUS ubezpieczony nie legitymował się odpowiednim okresem składkowym i ‘uzupełnił’ ten wymagany okres już w trakcie rozpoznawania przez sąd odwołania od decyzji. Wówczas sąd nie oddali odwołania z tego powodu, że na dzień wydania decyzji przesłanka posiadania odpowiednich okresów składkowych nie była spełniona, tylko uzna odwołanie za zasadne i przyzna świadczenie, ale dopiero od dnia spełnienia się wszystkich przesłanek koniecznych do nabycia renty.

Dodaj komentarz