Decyzja o niepodleganiu i obrona przed tego typu decyzjami ZUS. Dziś kontynuujemy wątek jak bronić się przed decyzją ZUS o niepodleganiu poruszony już we wcześniejszych wpisach (znajdziesz je tu CZ. I i tu CZ. II).
Kto miał bliższy kontakt z ZUSem wie, że, jak śpiewała kiedyś Anita Lipnicka, wszystko się może zdarzyć 😊 Może się zdarzyć również i taka sytuacja, w której ZUS już wcześniej, to znaczy przed wypłatą zasiłku chorobowego czy macierzyńskiego był na kontroli u przedsiębiorcy i stwierdził, że jak najbardziej działalność jest faktycznie prowadzona, a zatem stanowi ona tytuł do ubezpieczeń społecznych. Taka decyzja nie przeszkadza organowi rentowemu aby za kilka lat samemu sobie zaprzeczyć i uznać, że jednak działalność gospodarcza była fikcyjna i – jednak – przedsiębiorca nie podlega do ubezpieczeń społecznych. To wszystko w XXI. wieku w demokratycznym państwie prawa.
PRZYKŁAD DZIAŁANIA ZUS
Pani Ania prowadzi od 2014 r. własną firmę. Z tego tytułu podlega pod obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, w tym dobrowolne ubezpieczenia chorobowe. W roku 2015 Ubezpieczona złożyła wniosek o zasiłek macierzyński w związku z urodzeniem dziecka. ZUS przychodzi wówczas na kontrolę i bada czy Pani Ania faktycznie prowadziła firmę. ZUS uznaje, ze firma była prowadzona. Są spełnione jej trzy istotne cechy (zarobowy charakter, zorganizowanie i ciągłość). ZUS wydaje decyzję, w której stwierdza, że „umarza postępowanie administracyjne wszczęte z urzędu, dotyczące Pani Ani XYZ w sprawie ustalenia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej”, bo „w wyniku weryfikacji zgromadzonego materiału dowodowego, tutejszy Inspektorat nie zakwestionował zasadności zgłoszenia Pani Ani XYZ do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą od 01.01.2014 r., a także schematu podlegania do ubezpieczeń społecznych. Tym samym, postępowanie administracyjne wszczęte z urzędu przez tutejszy Inspektorat Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stało się bezprzedmiotowe”.
Jakież jest zdziwienie Pani Ani, gdy ZUS ponownie przychodzi na kontrolę do jej firmy w roku 2020 i uznaje, że jednak nie podlega ona ubezpieczeniom społecznym (w tym dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu) od dnia 01.01.2014 r. Przecież ZUS w 2015 w decyzji wówczas wydanej rozstrzygnął inaczej. Skąd zatem taka rozbieżność?
Otóż patrząc na tego typu sprawy z szerszej perspektywy widać, że w ZUSie nastąpił radyklany zwrot. Można powiedzieć przestawienie wajchy. Na obecną chwilę ZUS sam zaczął kwestionować własne decyzje wydawane kilka lat temu. Jest to naprawdę sytuacja kuriozalna i wręcz absurdalna. Przecież ani stan prawny ani też stan faktyczny tych spraw nie uległ zmianie. Trudno też odnieść wrażenie, że ZUS rzeczywiście coś chce faktycznie ustalać i dąży do prawdy materialnej w postępowaniach, w których weryfikuje wydane wcześniej przez siebie decyzje. Pracując i pomagając Klientom Kancelarii również na etapie postępowania wyjaśniającego odnoszę wrażenie, że to jaka będzie decyzja jest już wiadome nawet przed wszczęciem postępowania administracyjnego przez ZUS.
DWIE RÓŻNE DECYZJE W TEJ SAMEJ SPRAWIE WYDANE PRZEZ ZUS
Koniec końców dochodzi do sytuacji, gdy w obrocie prawnym funkcjonują dwie różne decyzje wydane przez ZUS w tej samej sprawie. Jedna (wcześniejsza) uznająca tytuł do ubezpieczeń społecznych i druga (późniejsza), która rozstrzyga odmiennie.
Co z tym można zrobić? Jak wykorzystać tego typu sytuację, która jest bardzo częsta, w sporze sądowym z ZUS?
Co do zasady – niestety – sądy ubezpieczeń społecznych nie przejmują się naruszeniami procedury administracyjnej przez ZUS. Pisze o tym Dziennik Gazeta Prawna. W podlinkowanym artykule autor zwraca jednak uwagę na istotną zmianę procedury cywilnej. Mianowicie chodzi o możliwość uchylania decyzji ZUS jeżeli została ona wydana z rażącym naruszeniem prawa (art. 467 § 4 KPC lub art. 47714 § 21 KPC). Jak podaje Rzeczpospolita „Ponowne rozstrzygnięcie przez organ sprawy załatwionej już wcześniej ostateczną decyzją jest możliwe tylko po uchyleniu pierwotnej decyzji we właściwym trybie”. Zatem nieuchylenie decyzji pierwotnej i rozstrzyganie ponownie w tej samej sprawie jest poważnym naruszeniem przepisów postępowania przez ZUS.
NARUSZENIE PRZEZ ZUS ART. 156 § 1 PKT 2 I 3 KODEKSU POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO
Decyzja o niepodleganiu ubezpieczeniom społecznym jest nieważna czy też nieistniejąca prawnie i jako taka nie wywołuje skutków prawnych, ze względu na fakt wystąpienia przesłanek z art. 156 § 1 pkt 2 i 3 KPA. Druga decyzja ZUS wydana w tej samej sprawie dotyczy bowiem sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną – zgodnie z przykładem, decyzją z 2015 r. Tym samym, przy wydawaniu drugiej decyzji ZUS dopuścił się naruszenia powagi rzeczy osądzonej (res iudicata). Jak podkreśla się w piśmiennictwie, „Doktryna powagi rzeczy osądzonej w każdej z procedur jest pojmowana jako „efekt potrzeby stabilności prawa” i uznawana nie tylko „za zasadniczą część systemów legalnych wszystkich cywilizowanych narodów”, ale również „za mądrość wszechczasów” (por. R. Rychter, Res iudicata w postępowaniu administracyjnym, Warszawa 2014) .
ZUS naruszył powagę rzeczy osądzonej wydając po raz drugi rozstrzygnięcie w tej samej sprawie zakończonej uprzednio odmiennym rozstrzygnięciem. Nie ma przy tym znaczenia, że pierwsza decyzja została nazwana decyzją o umorzeniu, w sytuacji gdy de facto merytorycznie rozstrzygała sprawę.
Druga przesłanka nieważności zaskarżonej decyzji to wydanie jej bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa (art. 156 § 1 pkt 2 KPA stosowany w zw. z art. 123 ustawy systemowej). W sytuacji bowiem, gdy ZUS chciał zmienić swoją ostateczną decyzję (według przykładu decyzję z 2015 r.) powinien był zastosować w sprawie jako podstawę wydania decyzji przepis art. 83a ustawy systemowej, a nie art. 83 ustawy systemowej. ZUS powinien był wykazać przesłanki z art. 83a ustawy systemowej, które umożliwiłyby mu weryfikację ostatecznej pierwotnie wydanej decyzji. Tymczasem w podstawie prawnej drugiej decyzji zwykle widnieje art. 83 ustawy systemowej. Co więcej ZUS w żaden sposób „nie przyznaje się” do wydania decyzji z 2015 r., ani też nie tłumaczy dlaczego w roku 2020 kolejną decyzją zmienia sytuacją prawną Wnioskodawczyni – najczęściej w uzasadnieniu decyzji nie ma na ten temat ani słowa.
KONCEPCJA TZW. BEZWZGLĘDNEJ NIEWAŻNOŚCI DECYZJI ADMINISTRACYJNEJ ZUS
W kontekście koncepcji tzw. bezwzględnej nieważności decyzji administracyjnej Sąd w postępowaniu cywilnym obowiązany jest uwzględniać stan prawny wynikający z osnowy ostatecznej decyzji administracyjnej, chyba że decyzja została wydana przez organ niepowołany lub w zakresie przedmiotu orzeczenia bez jakiejkolwiek podstawy w obowiązującym prawie materialnym, względnie z oczywistym naruszeniem reguł postępowania administracyjnego. W tych przypadkach sąd nie jest związany decyzją administracyjną, ponieważ jest ona bezwzględnie nieważna (nieistniejąca prawnie) i – pomimo jej formalnego nieuchylenia – nie wywołuje skutków prawnych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2008 r., I UK 376/07, LEX nr 528613).
[WAŻNE] Jeśli w Państwa sprawie była tego typu sytuacja, że ZUS wcześniej kontrolował firmę i uznał, że wszystko jest ok, a później w drugiej kontroli z nieokreślonych względów ZUS wydał odmienne rozstrzygnięcie, to koniecznie trzeba powołać się na koncepcję bezwzględnej nieważności decyzji administracyjnej ZUS. Trzeba także wykazać, że druga decyzja jest obarczona wadą nieważności ze względu na powagę rzeczy osądzonej (res iudicata) i orzekanie przez ZUS dwa razy w tej samej sprawie. Jest to rażące naruszenie prawa przez ZUS, które Sąd ubezpieczeń społecznych powinien wziąć pod uwagę rozpatrując sprawę. Jednak bardzo często ZUS „nie przyznaje się” że w ogóle kiedykolwiek był na kontroli u przedsiębiorcy. Zatem w tym zakresie konieczna jest inicjatywa samej strony odwołującej się od decyzji ZUS.
Jak odwołać się od decyzji ZUS? Wzory odwołań znajdziesz u nas na blogu:
Prawnik ZUS Kraków – Tarnów – Warszawa – Katowice – Rzeszów – Poznań – Łódź – Kielce – Lublin – Szczecin – Gdańsk. Działamy na terenie całej Polski.
Pomagamy na każdym etapie sporu z ZUS:
- odwołanie od decyzji ZUS
- apelacja od wyroku sądu 1. instancji
- skarga kasacyjna w sprawach ZUS
Kancelaria prawna specjalizująca się w sporach z ZUS.
Zapytaj o ofertę – wycena zlecenia przeprowadzana jest za darmo.
Napisz / zadzwoń:
tel.: 502-619-281
e-mail: kancelaria@zawartka.pl
