Czy ZUS może kwestionować podstawę wymiaru składek? We wpisie OBNIŻENIE PODSTAWY WYMIARU SKŁADEK ZUS informowaliśmy za portalem prawo.pl, że SN ma rozstrzygnąć kwestię dopuszczalności ingerencji ZUS w podstawę wymiaru składek jeszcze w lutym 2021. Jednakże pytanie prawne za sygn. III UZP 5/20 nie zostało dotychczas rozstrzygnięte i z posiadanych przez nas informacji wynika, że SN ma zająć się tą sprawą w maju tego roku. Od tego jak SN odpowie na pytanie prawne zależy los wielu kobiet, które w przeszłości deklarowały wysokie podstawy wymiaru składek i otrzymywały wysokie zasiłki macierzyńskie.
CZY ZUS MOŻE KWESTIONOWAĆ PODSTAWĘ WYMIARU SKŁADEK? – ROZBIEŻNOŚCI W DOKTRYNIE PRAWA
W naszych wpisach wielokrotnie wskazywaliśmy, że ZUS nie ma prawa do ingerencji w podstawę wymiaru składek zadeklarowaną przez przedsiębiorcę. ZUS NIE MOŻE KWESTIONOWAĆ MAKSYMALNEJ PODSTAWY WYMIARU SKŁADEK PRZEDSIĘBIORCÓW. Przepisy w tej materii są jasne i sama wykładnia językowa wystarcza do jednoznacznej konkluzji. Nie ma zatem pola do „nadinterpretacji” przepisów przy użyciu klauzul generalnych takich jak „zasady współżycia społecznego”, czy „zasady ubezpieczeń społecznych”.
Zobacz naszą opinię dla Dziennika Gazety Prawnej Kobiety kontra ZUS i błąd w orzecznictwie SN
Na łamach bloga informowaliśmy o stanowisku prof. K. Ślebzaka i dr M. Zielińskiego, którzy w artykule opublikowanym w PiZS przedstawili pogląd, iż ZUS nie jest uprawniony do ingerencji w podstawę wymiaru składek przedsiębiorcy (czytaj wpis: KWESTIONOWANIE PODSTAWY WYMIARU SKŁADEK PRZEZ ZUS). Jest to ważny głos w debacie nad tym problemem.
W ostatnim czasie swoistą odpowiedź na publikację prof. K. Ślebzaka zamieścił prof. K. Antonów w artykule „Kompetencje ZUS w zakresie weryfikacji prowadzenia działalności gospodarczej oraz deklarowanej podstawy wymiaru składek z tego tytułu” opublikowanym w miesięczniku PiZS z lutego 2021 (link). Prof. Antonów wyraża zgoła odmienny pogląd na sprawę, stwierdzając iż organ rentowy posiada uprawnienie do uznania, że kwota składki zadeklarowana przez przedsiębiorcę jest rażąco zawyżona i została w ten sposób określona wyłącznie w celu uzyskania wysokich świadczeń zasiłkowych (por. artykuł str. 7).
Prof. Anotnów w swoich rozważaniach powołuje się na wyrok TK z 29 listopada 2017 r., P 9/15, doszukując się podobieństw pomiędzy tytułami do ubezpieczeń jakimi są umowa o pracę i działalność gospodarcza. Tyle tylko, na co wskazywaliśmy na blogu, TK wyraźnie zróżnicował oba tytuły do ubezpieczeń, a tym samym nieuprawnione jest zrównywanie sytuacji prawnej przedsiębiorców z sytuacją pracowników, skoro ustawodawca wprowadził w tej materii inne uregulowania prawne.
Prof. Anotnów wyraża pogląd, że „Uprawnienie osoby podlegającej ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej do zadeklarowania podstawy wymiaru składki w ustawowych granicach (30/60-250%) nie może być interpretowane w kategoriach zupełnej dowolności (Pacud, 2011, s. 829), do tego nieograniczonej zarówno ze względu na niedopuszczalność zbadania przez ZUS okoliczności faktycznych oraz merytorycznej zasadności zgłoszenia wysokiego „przychodu”, jak i z uwagi na niemożność zastosowania fundamentalnych instytucji prawa ubezpieczeń społecznych, tj. zasad tej gałęzi prawa, w szczególności zaś zasady solidarności (wspólnoty ryzyka). Nie podzielam zatem poglądu, że odwoływanie się do tych podstawowych wzorców (głównie w aspekcie solidarności) – jako przesłanek uzasadniających weryfikację kwoty zadeklarowanej – wzbudza kontrowersje z powodu ich wyłącznie postulatywnego charakteru, w związku z czym odtwarzaniu, na podstawie abstrakcyjnie sformułowanych zasad, norm prawnych o nieznanej dotąd treści można postawić zarzut prawotwórczości (Ślebzak i Zieliński, 2020, s. 40)”.
Zatem prof. Antonów opiera swoją tezę o dopuszczalności ingerencji ZUS w zadeklarowaną podstawę wymiaru składki przez przedsiębiorcę na zasadach prawa ubezpieczeń społecznych, w szczególności na zasadzie solidarności. Jest to w naszej opinii zupełne zaprzeczenie istoty prawa ubezpieczeń społecznych, które jako prawo ścisłe (ius strictum) nie powinno być interpretowane rozszerzająco, wręcz z wypaczeniem znaczenia językowego tekstu prawnego.
Niewątpliwie jednak omawiany artykuł pokazuje, że odpowiedź na pytanie prawne, które ma rozstrzygać SN nie jest jednoznaczna, bowiem doktryna prawa „pięknie się różni”.
Skontaktuj się z PRAWNIKIEM ZUS.
Stajemy po stronie obywatela w sporach z ZUS.
Adwokat ZUS. Radca prawny ZUS. Prawnik od spraw ZUS. Działamy na terenie całej Polski.
Pomagamy na każdym etapie sporu z ZUS:
- porady prawne w sprawach ZUS
- kontrola / postępowanie wyjaśniające ZUS
- odwołanie od decyzji ZUS
- apelacja od wyroku sądu 1. instancji
- skarga kasacyjna w sprawach ZUS
Kancelaria prawna specjalizująca się w sporach z ZUS.
Napisz / zadzwoń:
tel.: 502-619-281
e-mail: kancelaria@zawartka.pl
SZYBKI KONTAKT PRZEZ FORMULARZ KONTAKTOWY: