Zatrudnienie żony w spółce cywilnej a ZUS. Zatrudnienie żony w spółce cywilnej męża a ZUS. Jak wygląda ubezpieczenie małżonka wspólnika zatrudnionego przez spółkę cywilną? Czy małżonek wspólnika spółki cywilnej zatrudniony przez spółkę na podstawie umowy o pracę podlega ubezpieczeniom jako osoba współpracująca przy prowadzeniu działalności?
Czytelnicy naszego bloga już wiedzą, że ZUS bardzo często lubi „mieszać” w schemacie podlegania do ubezpieczeń społecznych jeśli chodzi o zatrudnianie najbliższych członków rodziny, szczególnie małżonków. Rodzi to poważne konsekwencje prawne łącznie z pozbawieniem ubezpieczenia chorobowego i żądaniem zwrotu zasiłków.
POWIĄZANE ARTYKUŁY:
ZATRUDNIENIE ŻONY W SPÓŁCE CYWILNEJ A ZUS
Jak wygląda obowiązek ubezpieczenia społecznego żony zatrudnionej w oparciu o umowę o pracę w spółce cywilnej, w której jednym ze wspólników jest małżonek? Czy taka umowa o pracę na gruncie ubezpieczeń społecznych będzie traktowana jako umowa o pracę, czy żona powinna być zgłoszona do ubezpieczeń jako osoba współpracująca?
Pisaliśmy już, że zatrudnienie żony na umowę o pracę w jednoosobowej spółce z o.o. należącej do męża nie powoduje przekształcenia umowy o pracę we współpracę. Czy podobnie jest jeśli chodzi o zatrudnienie w spółce cywilnej?
Otóż spółka cywilna nie ma odrębnej osobowości prawnej. Tym różni się od spółki z o.o. Spółka cywilna to umowa zawarta pomiędzy co najmniej dwoma wspólnikami. Patrząc od strony cywilnoprawnej umowę o pracę z żoną nie zawiera spółka cywilna, ale X i Y prowadzący działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej. Co przy tym ważne, choć spółka cywilna nie ma osobowości prawnej, to ma swój NIP (niezależny od NIPów wspólników) oraz na gruncie prawa pracy to spółka cywilna jest pracodawcą.
Powyższe skłania do postawienie tezy, że żona zatrudniona w spółce cywilnej męża na podstawie umowy o prace powinna zostać zgłoszona do ubezpieczeń jako pracownik. Nie można mówić o „współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej” bowiem to spółka cywilna zgłasza żonę do ubezpieczeń jako płatnik składek.
Podobne zapatrywanie można odnaleźć w orzecznictwie. Przykładowo w wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 17.06.2017 r., III AUa 1141/16 (link) zostało wyrażone dość kategoryczne stanowisko, iż: „Nie można prowadzić współpracy ze spółką cywilną w rozumieniu art. 8 ust. 11 ustawy systemowej, ponieważ: – spółka nie prowadzi działalności gospodarczej; – spółka cywilna (jeżeli traktować ją jako podmiot) nie pozostaje w stosunku pokrewieństwa czy przysposobienia z osobą współpracującą, nie pozostaje też z nią we wspólnym gospodarstwie domowym” .
Niemniej kwestia nie jest wcale tak oczywista. W wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 5.03.2019 r., VIII U 2169/18 stwierdzono, że:
„W ocenie Sądu rozpoznającego przedmiotową sprawę spółka cywilna nie ma zatem zdolności w zakresie prawa ubezpieczeń społecznych – zdolność tą mają wspólnicy.
W konsekwencji zgłoszenie do ubezpieczenia z tytułu współpracy przez płatnika określonego jako spółka cywilna obliguje organ rentowy do jednoczesnego rozstrzygnięcia co do tego, czy osoba, której dotyczył wniosek podlega ubezpieczeniu z tytułu współpracy z mężem. Dotyczy to sytuacji, kiedy w toku postępowania przed organem rentowym podnoszone jest twierdzenie, że mąż osoby zgłoszonej do ubezpieczenia, pozostający z nią we wspólnym gospodarstwie domowym, prowadzi działalność gospodarczą jako wspólnik spółki.
W takim razie to wspólnik spółki cywilnej jest płatnikiem składek w odniesieniu do osoby współpracującej, jak o tym wyraźnie stanowi art. 4 ust. 1 pkt r ustawy systemowej. Wyłączone jest zatem potraktowanie zatrudnienia przez wspólnika spółki cywilnej, prowadzącego działalność gospodarczą, jego małżonka jako zatrudnienia na podstawie stosunku pracy. W sytuacji bowiem, kiedy małżonek osoby prowadzącej działalność gospodarczą pozostaje z nią we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracuje przy tej działalności, ewentualne zawarcie umowy o pracę między małżonkami nie ma znaczenia dla celów ubezpieczenia społecznego, gdyż zawsze w takim przypadku małżonek osoby prowadzącej działalność będzie traktowany jako współpracujący przy tej działalności”.
Zatrudniając żonę w oparciu o umowę o pracę w spółce cywilnej męża może się okazać po latach, że ZUS uzna takie zatrudnienie za „współpracę” przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Co do zasady organ rentowy nie powinien wydać takiej decyzji. W naszej opinii nie ma do tego podstaw prawnych. Niemniej wyroki sądów są „niezbadane”. Widać wyraźnie, że orzecznictwo ma problem we właściwym zinterpretowaniu konstrukcji prawnej spółki cywilnej. Sądy posługują się paradygmatem „spójności systemu prawa”. Trzeba wyraźnie powiedzieć, że ten mechanizm wykładni nie może być w prosty sposób przełożony do konstrukcji spółki cywilnej. Na gruncie prawa cywilnego spółka cywilna to tylko umowa; natomiast na gruncie prawa administracyjnego (w tym ubezpieczeń społecznych) spółka cywilna „to coś więcej” niż tylko umowa. Spółka cywilna ma odrębny NIP i REGON, jest podatnikiem podatku VAT i jest też płatnikiem składek na ZUS. Widać wyraźnie, że nie da się w prosty sposób stosować teorii o „spójności systemu prawa” do spółek cywilnych. Ten podstawowy błąd przy wykładni przekłada się później na rozstrzygnięcie w przedmiocie właściwego tytułu do ubezpieczeń. Trudno przewidzieć co „wymyśli” sąd rozpoznający konkretny spór z ZUS.
Aby uniknąć problemów z tym związanych rekomendujemy prewencyjne wystąpienie do ZUS z wnioskiem o wydanie pisemnych interpretacji przepisów.
PRAWNIK ZUS. STAJEMY PO STRONIE OBYWATELA W SPORACH Z ZUS.
Zapraszamy do zapoznania się z ofertą kancelarii i skorzystania z naszych usług.
odwołanie od decyzji ZUS – apelacja ZUS – skarga kasacyjna ZUS
Zadzwoń 502 619 281 / napisz kancelaria@zawartka.pl
Jesteśmy dostępni od poniedziałku do piątku w godzinach od 9:00 do 17:00.
SZYBKI KONTAKT PRZEZ FORMULARZ KONTAKTOWY: