SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI: +48 502-619-281 E-MAIL: kancelaria@zawartka.pl
PRZEDAWNIENIE ZWROTU NIENALEŻNIE POBRANYCH ŚWIADCZEŃ Z ZUS

PRZEDAWNIENIE ZWROTU NIENALEŻNIE POBRANYCH ŚWIADCZEŃ Z ZUS

W tematyce zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych pojawiają się trzy istotne terminy ograniczające prawo ZUS do żądania zwrotu nienależnie pobranych świadczeń. Przyjrzyjmy się im bliżej.

1. Nie można żądać zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych za okres dłuższy niż ostatnie 3 lata

Jak słusznie wskazał Sąd Apelacyjny w Gdańsku, okres ostatnich trzech lat za który ZUS może żądać zwrotu nienależnie pobranych świadczeń nie jest sticte w ujęciu prawniczym terminem przedawnienia (por. wyrok SA w Gdańsku z dnia 12.12.2013 r., sygn. akt: III AUa 573/13). Natomiast w moim przekonaniu można mówić o nim w szerszym kontekście jako o terminie przedawnienia, bo ogranicza czasowo możliwość po stornie ZUSu do dochodzenia zwrotu nienależnie pobranych świadczeń.

Powstały wątpliwości na gruncie przepisu art. 84 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jak rozumieć ten 3-letni termin? W jednym z wyroków SN z dnia 6.01.2009 r., sygn. akt: II UK 124/2008, Sąd Najwyższy uznał że przepis ten ustanawia górną granicę wartości dochodzonego roszczenia jako sumy kwot wypłaconych na przestrzeni ostatnich 3 lat, przy czym termin 3 lat należy liczyć od daty otrzymania ostatniego świadczenia. Z kolei w odmiennym stanowisku wyrażonym w uchwale SN z dnia 16.10.2009 r., sygn. akt: I UZP 10/2009, przyjęto, że trzyletni okres, za który organ rentowy może żądać zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, należy liczyć od daty wydania decyzji zobowiązującej do zwrotu tego świadczenia.

W obliczu dwóch odmiennych stanowisk, w sprawie wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 16.05.2012 r., sygn. akt III UZP 1/2012, który ostatecznie rozstrzygnął  i stwierdził, że trzyletni okres, za który organ rentowy może żądać zwrotu nienależnie pobranych świadczeń obejmuje okres do ostatniej wypłaty (pobrania) nienależnego świadczenia. Reasumując, ZUS ma prawo żądać zwrotu nienależnie pobranego świadczenia za 3 ostatnie lata, począwszy od dnia otrzymania ostatniej wypłaty. Dla przykładu, jeśli świadczeniobiorca otrzymywał różne świadczenia z funduszu chorobowego i ostatni zasiłek chorobowy otrzymał w lutym 2018 roku, a później nie pobierał już jakichkolwiek świadczeń, to ZUS może wydać decyzję zobowiązującą do zwrotu wszystkich wypłaconych świadczeń za trzy lata wstecz licząc od lutego 2018 r., tj. ZUS może żądać zwrotu wypłaconych świadczeń maksymalnie od lutego 2015 roku. Zatem jeśli świadczeniobiorca pobierał zasiłki również np. w roku 2013, to ZUS nie może objąć tego okresu obowiązkiem zwrotu nienależnie pobranego świadczenia.

2. Decyzji ustalającej należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń nie wydaje się później niż 5 lat od ostatniego dnia okresu, za który pobrano nienależne świadczenie

Reguła według której termin w ciągu którego ZUS może wydać decyzję o zwrocie nienależnie pobranych świadczeń jest stosunkowo ‘młoda’. Przepis art. 84 ust. 7a, którą ją ustanawia, został wprowadzony do porządku prawnego w grudniu 2016 r. na mocy nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. ZUS nie może wydać decyzji zobowiązującej ubezpieczonego do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, jeśli upłynęło 5 lat od ostatniego dnia okresu, za który je pobrał. Oznacza to, że do ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wprowadzono ograniczenie czasowe dla możliwości wydawania przez organ rentowy decyzji ustalającej wysokość kwoty nienależnie pobranego świadczenia z ubezpieczeń społecznych. Jak działa ten przepis? Przykładowo, jeśli organ wypłacił ubezpieczonemu zasiłek chorobowy za okres od 1 września 2013 r. do 23 listopada 2013 r. i w roku 2019 wydał decyzję nakazującą zwrot tego wypłaconego zasiłku uznając, że było to świadczenie nienależnie pobrane, to znajdzie zastosowanie reguła zgodnie z którą od 23 listopada 2013 do dnia wydania decyzji o zwrocie świadczenia minęło więcej niż 5 lat, a zatem ZUS utracił prawo do żądania od ubezpieczonego zwrotu nienależnie pobranego świadczenia za okres objęty decyzją.

3. Należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat, licząc od dnia uprawomocnienia się decyzji ustalającej te należności

Zgodnie z przepisem art. 84 ust. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ZUS ma 10 lat na dochodzenie od zobowiązanego do zapłaty należności określonych w decyzji o zwrocie nienależnie pobranych świadczeń. 10 letni termin rozpoczyna bieg od dnia uprawomocnienia się decyzji o zwrocie nienależnie pobranych świadczeń. Ze względu na ogólne reguły przedawnienia należności względem ZUS, w praktyce rzadko kiedy będzie mieć miejsce sytuacja, w której zobowiązany do zwrotu świadczeń będzie mógł podnieść zarzut przedawnienia. Mam tu na uwadze chociażby przepis art. 24 ust. 5b stosowany odpowiednio zgodnie z odesłaniem z art. 87 ust. 7 zd. 2, zgodnie z którym bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego.

_________

wyjątkiem od wyżej opisanego 10 letniego terminu przedawnienia, jest sytuacja gdy nienależnie pobrane świadczenia zostaną zabezpieczone hipoteką przymusową lub ustawowym prawem zastawu. W takiej sytuacji, należności zabezpieczone hipoteką lub zastawem nie ulegają przedawnieniu, jednakże po upływie terminu przedawnienia należności te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu do wysokości zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia.

Prawnik w sporach z ZUS. Działamy na terenie całej Polski.

Skontaktuj się z nami:

tel.: 502-619-281

e-mail: kancelaria@zawartka.pl

KLIKNIJ W ZAKŁADKĘ KONTAKT

Dodaj komentarz

Close Menu