Wspólnik spółki z o.o. a ZUS. Czy w spółce z o.o. trzeba płacić ZUS? Czy udziałowiec spółki płaci ZUS? Jaka spółka żeby nie płacić ZUS? Generalnie wspólnik spółki z o.o. nie płaci ZUS za wyjątkiem jednoosobowego wspólnika spółki z o.o. Spółka z o.o. może być ukształtowana jako jednoosobowa, to jest spółka w której wszystkie udziały należą do jednej osoby (100% udziałów spółki w rękach jednej osoby). W takiej szczególnej sytuacji, to znaczy gdy spółka z o.o. jest spółką jednoosobową, wówczas taki wspólnik jest zobowiązany do opłacania ZUS. W przypadku gdy spółka jest wieloosobowa (tj. co najmniej dwóch lub więcej wspólników), wspólnik nie płaci ZUS.
Ostatnimi czasy ZUS dosyć masowo kontroluje wspólników spółek z o.o. W wielu wypadkach, pomimo że spółka jest dwuosobowa, ZUS uznaje taką spółką za jednoosobową z powołaniem się na pozaprawną konstrukcję wspólnika iluzorycznego. Dotyczy to w szczególności spółek z o.o., w których drugi wspólnik nie podlega ujawnieniu w KRS, bo ma mniej niż 10% udziałów w kapitale zakładkowym. Jedyny, większościowy wspólnik, ujawniony w KRS jest traktowany przez ZUS jako jednoosobowy wspólnik i ZUS żąda zapłaty składek od takiego wspólnika.
WSPÓLNIK SPÓŁKI Z O.O. A ZUS. WSPÓLNIK ILUZORYCZNY – CO TO ZNACZY?
Niemalże w każdej decyzji, w których ZUS nakłada obowiązek podlegania do ubezpieczeń przez większościowego wspólnika spółki z o.o., ZUS powołuje się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3.08.2011 r., I UK 8/11, wskazując że „w sytuacji posiadania przez jednego wspólnika większości udziałów, a przez drugiego jedynie 1/100 tych udziałów (wspólnik iluzoryczny), z perspektywy norm prawa ubezpieczeń społecznych tego rodzaju spółkę należy traktować jak spółkę jednoosobową” (cytat z decyzji ZUS).
Pytanie jakie należy tutaj postawić, to kiedy można mówić o „wspólniku iluzorycznym” i jakie obiektywnie sprawdzalne kryteria muszą być spełnione, aby sąd ubezpieczeń społecznych mógł zastosować pozaustawowe pojęcia „niemal jedyny udziałowiec” lub „wspólnik iluzoryczny”, tj. przy jakim stosunku udziałów w kapitale zakładowym spółki z ograniczoną odpowiedzialnością dominujący wspólnik staje się wspólnikiem nieomal jedynym oraz czy jedynym kryterium zakwalifikowania wspólnika jako „wspólnika iluzorycznego” jest procentowy udział takiego wspólnika w kapitale zakładowym spółki, czy liczą się także inne kryteria, jak choćby to, czy wspólnik mniejszościowy angażuje się w działalność operacyjną spółki? Pisaliśmy już na blogu w tym temacie we wpisie WSPÓLNIK ILUZORYCZNY.
WSPÓLNIK SPÓŁKI Z O.O. A ZUS. WSPÓLNIK ILUZORYCZNY – RÓŻNE INTERPRETACJE W ORZECZNICTWIE
Warto zauważyć, że wyrok, na którym opiera się ZUS wydając decyzję, zapadł w bardzo specyficznym stanie faktycznym, w którym udział drugiego wspólnika (poza wspólnikiem dominującym) w kapitale spółki był bardzo mały (poniżej 1%). Konkretnie rozstrzygana sprawa dotyczyła dopuszczalności uzyskiwania statusu pracowniczego wspólnika spółki z o.o., w spółce, w której jeden ze wspólników posiadał 124 ze 125 udziałów. W uzasadnieniu wyroku SN wskazał, że takiego wspólnika należy traktować jako jedynego wspólnika z perspektywy prawa ubezpieczeń społecznych, a drugiego ze wspólników (mającego 1 ze 125 udziałów, tj. 0,8% w kapitale zakładowym) określił mianem „udziałowca iluzorycznego”. Już na pierwszy rzut oka nie można więc poglądu wyrażonego w uzasadnieniu tego orzeczenia automatycznie, bez głębszej refleksji, przenosić na odmienne stany faktyczne. W motywach powołanego orzeczenia nie sprecyzowano pojęcia „niemal jedynego udziałowca” oraz „udziałowca iluzorycznego”, gdy tymczasem są to terminy pozaustawowe, a próba ich wykładni w kolejnych judykatach może prowadzić do niepewności prawa w samych spółkach oraz ich zarządach.
W tym miejscu wymaga zaprezentowania, jak rozwija się linia orzecznicza z wykorzystaniem konstrukcji pozaprawnej „wspólnika iluzorycznego”. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7.03.2018 r., I UK 575/16, wskazał, że nie zostały sprecyzowane pozaustawowe pojęcia „niemal jedyny udziałowiec” lub „udziałowiec iluzoryczny”, co nasuwa pytanie, przy jakim stosunku udziałów w kapitale spółki dominujący wspólnik staje się wspólnikiem nieomal jedynym. SN stwierdził przy tym, że zasadniczo jednak nie może budzić wątpliwości, iż spółka dwuosobowa, w której jeden ze wspólników zachował 99 na 100 udziałów, ma pozycję właścicielską tak dalece dominującą, że nie może być własnym pracodawcą. Praktyka orzecznicza pokazuje, że nie tylko posiadanie 1% udziałów może być podstawą do zastosowania konstrukcji „wspólnika iluzorycznego”. Sąd Apelacyjny w Katowicach, w wyroku z dnia 15.11.2018r., III AUa 916/18, stwierdził, że na użytek prawa ubezpieczeń społecznych wspólnika większościowego posiadającego 92% udziałów należy traktować jako jedynego wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Z perspektywy norm prawa ubezpieczeń społecznych, tego rodzaju spółkę należy traktować jako spółkę jednoosobową. Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 19.07.2017 r., III AUa 410/16 uznał, że do uzyskania statusu niemal jedynego wspólnika spółki z o.o. wystarczy posiadanie 90% udziałów.
Brak sprecyzowania co to oznacza „wspólnik iluzoryczny” prowadzi do naprawdę niebezpiecznych posunięć ze strony sądów ubezpieczeń społecznych. Sąd Okręgowy w Łodzi w prawomocnym wyroku z dnia 16.03.2020 r., VIII U 2056/19, przyjął w uzasadnieniu, że pojęcie “większościowego udziałowca – wspólnika” (wspólnika dominującego) dotyczy sytuacji takiej, gdy większościowy udziałowiec zatrudniony na stanowisku prezesa ma ponad 51% udziałów. Wpływ na kontrolę większościowego udziałowca w ramach stosunku pracy przez udziałowców będzie bowiem identyczny wtedy, gdy drugi wspólnik będzie miał 1%, 15% czy 40%. W takich okolicznościach większościowy udziałowiec nadal będzie mógł przegłosować każdą uchwałę w spółce.
Przytoczone wyżej orzecznictwo obrazuje wysoką niestabilność wykładni przepisów prawa, co rodzi pole do nadużyć ze strony organu rentowego, który dowolnie, tj. bez jakichkolwiek obiektywnie sprawdzalnych kryteriów, może zmienić schemat podlegania do ubezpieczeń, rodząc tym samym poważne skutki prawne dla ubezpieczonych i płatników.
Aż prosi się o wypowiedź ze strony Sądu Najwyższego co do zdefiniowania pojęcia „wspólnika iluzorycznego” albo zakwestionowania możliwości tego typu interpretacji prawnej przez sądy (w istocie tworzenia prawa przez sądy), bowiem obecnie sytuacja wspólników spółek z o.o. w kontekście ubezpieczeń społecznych jest mocno niezdefiniowana.
KONTAKT Z KANCELARIĄ – PORADY PRAWNE, PROWADZENIE SPRAW SĄDOWYCH I PRZED ORGANAMI ADMINISTRACJI
Jeśli chciałbyś uzyskać poradę prawną, lub też zlecić poprowadzenie sprawy sądowej, reprezentowanie Ciebie w postępowaniu przed ZUS, zachęcam do kontaktu.
Prowadzimy sprawy przed Sądami w całej Polsce, w tym przed Sądem Najwyższym w Warszawie.
ZGŁOŚ SIĘ DO NAS JUŻ DZIŚ!
CO MOŻEMY DLA CIEBIE ZROBIĆ?
Zapraszamy do zapoznania się z ofertą kancelarii i skorzystania z naszych usług.
Zadzwoń 502 619 281 / napisz kancelaria@zawartka.pl
Jesteśmy dostępni od poniedziałku do piątku w godzinach od 9:00 do 17:00.
SZYBKI KONTAKT PRZEZ FORMULARZ KONTAKTOWY:
