KONTROLA ZUS ROZSZERZONA DEFINICJA PRACOWNIKA. W ostatnim czasie dużo miejsca na łamach prasy branżowej poświęconych jest tematowi rozszerzonej definicji pracownika z art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – przykładowo link 1 link 2 link 3.
Na gruncie ubezpieczeń społecznych pracownikiem jest nie tylko osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, ale także osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia, jeżeli umowę zlecenia zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy zlecenia wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.
Pierwszy przypadek rozszerzonej definicji pracownika nie wymaga komentarza. Sytuacja jest bardzo klarowna. Jeśli X sp. z o.o. zawarła umowę o pracę z Janem Kowalskim oraz zawarła z nim również umowę zlecenia, to pracodawca nie może stosować optymalizacji składkowej i zawartą umowę zlecenia powinien traktować tak jak umowę o pracę, zatem powinien odprowadzać od niej również pełne składki do ZUS.
Problemy pojawiają się odnośnie drugiej sytuacji normowanej przez art. 8 ust. 2a. Chodzi o sytuację tzw. trójkąta umów, w którym X sp. z o.o. ma zawartą umowę o pracę z Janem Kowalskim. Dodatkowo Y sp. z o.o. zawarła z Janem Kowalskim umowę zlecenia. Jednocześnie Jan Kowalski w ramach umowy zlecenia z Y sp. z o.o. wykonuje czynności dla X sp. z o.o. (X sp. z o.o. i Y sp. z o.o. kooperują ze sobą lub są ze sobą powiązane).
OPTYMALIZACJA SKŁADEK ZUS
Dotychczas w dużych firmach był to popularny model optymalizacji składkowej ZUS. Cytując za poradnikprzedsiebiorcy.pl otrzymywanie przez pracownika pensji równej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę zwalnia z obowiązku zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne z innych tytułów np. umowy zlecenia.
Przyjrzyjmy się w praktyce jak pracodawca mógł oszczędzać na składkach do ZUS:
X sp. z o.o. zawarła w roku 2020 z Janem Kowalskim umowę o prace z wynagrodzeniem minimalnym 2.600 zł brutto.
Y sp. z o.o. zawarła z Janem Kowalskim umowę zlecenia na kwotę 2.000 zł brutto.
Jednocześnie Jan Kowalski z tytułu zawartej umowy o pracę z Y sp. z o.o. wykonuje obowiązki dla X sp. z o.o. (np. obie spółki łączy umowa o współpracę).
X sp. z o.o. zapłaci składki do ZUS tylko z umowy o pracę, natomiast Y sp. z o.o. z racji zbiegu tytułów do ubezpieczeń nie będzie zobowiązana do zapłaty składek na ZUS od umowy zlecenia. Y sp. z o.o. od umowy zlecenia zapłaci tylko składkę zdrowotną. Efekt był taki, że pracownik faktycznie otrzymywał wynagrodzenie wyższe niż minimalne, a pracodawca, pomimo że faktycznie wypłacał miesięczne wynagrodzenie na poziomie 4.600 zł brutto, to składki płacił tylko od najniższej krajowej.
Tajemnicą poliszynela jest że np. w branży transportowej kierowcy tirów zarabiają po kilkanaście tysięcy złotych miesięcznie, a oficjalnie „na umowie” pracodawca płaci najniższą krajową. Oczywistym jest, że żaden taki kierowca nie zgodzi się pracować za najniższą krajową. Jednak składki ZUS od kwoty 3.000 zł brutto, a od kwoty 12.000 zł brutto to znacząca różnica, stąd nie ma co się dziwić, że pracodawcy poszukują różnych sposobów na optymalizację kosztów zatrudnienia.
ZOBACZ RÓWNIEŻ INNE TEKSTY NA BLOGU:
DWUOSOBOWA SPÓŁKA Z O.O. A ZUS
Art. 8 ust. 2a ustawy systemowej obowiązuje w niezmienionej formie od 30 grudnia 1999 r. (dodany na mocy nowelizacji link Dz.U. 1999 nr 110 poz. 1256), ale dopiero ostatnio zyskał na popularności w ZUS. Dlaczego? „Paliwo” do kontroli ZUS dały orzeczenia Sądu Najwyższego i Trybunału Konstytucyjnego. Wzmożone zainteresowanie ZUS wyżej opisanym schematem optymalizacji składkowej widać w bieżącej działalności Kancelarii. Tylko w ostatnich kilku tygodniach zgłosili się do nas przedsiębiorcy z Warszawy, Kielc i Rybnika, u których ZUS wszczął kontrolę i nałożył obowiązek zapłaty „zaległych” składek, uznając że zleceniobiorcę należy traktować dla celów ubezpieczeń społecznych jak pracownika, a na pracodawcy (w naszym przykładzie X sp. z o.o.) spoczywa obowiązek odprowadzenia składek do ZUS od wynagrodzenia uzyskiwanego zarówno z umowy o pracę jak i umowy zlecenia i to pomimo faktu, że umowę zlecenia zawarł z Janem Kowalskim inny podmiot prawa (Y sp. z o.o.). ZUS uznaje, że odprowadzanie składek przez X sp. z o.o. od kwoty minimalnego wynagrodzenia było niesłuszne i nakłada obowiązek składkowy od kwot otrzymywanych przez pracownika z tytułu umowy zlecenia zawartej z innym podmiotem.
KONTROLA ZUS ROZSZERZONA DEFINICJA PRACOWNIKA – WYROKI SN I TK
O temacie tzw. „trójkąta umów” i kontroli ZUS odnośnie schematów optymalizacji składkowej można przeczytać choćby na łamach Dziennika Gazety Prawnej.
W artykule „Sporny obowiązek składkowy od pracowników przy sprzedaży internetowej” DGP informuje o pytaniu prawnym Sądu Apelacyjnego w Poznaniu. Chodziło o powiązane ze sobą spółki, w których ta sama osoba była zatrudniona na umowie o pracę i umowie zlecenia.
W kolejnym artykule „Sąd Najwyższy wyjaśnia, kto jest płatnikiem składek” DGP opisało odpowiedź SN na pytanie prawne Sądu w Poznaniu.
Cytując za artykułem: „Sąd Najwyższy uznał, że pojęcie „wykonuje pracę na rzecz pracodawcy” obejmuje realizowanie umów zlecenia zawartych przez pracownika z przedsiębiorcą prowadzącym sprzedaż jego (pracodawcy) towarów (np. przez internet), z którym firma ta powiązana jest osobowo lub kapitałowo. Dotyczy to także przypadków, kiedy zakres obowiązków wynikających z umowy zlecenia jest odmienny od zadań objętych umową o pracę, a miejsce wykonywania zlecenia znajduje się poza siedzibą pracodawcy (uchwała SN z 26 sierpnia 2021 r., sygn. akt III UZP 3/21)”.
Wydaje się, że orzecznictwo SN zbyt „swobodnie” wykłada art. 8 ust. 2a ustawy systemowej i w istocie faworyzuje fiskalny interes państwa orzekając na korzyść ZUS. Widać to po tym, jak ZUS obecnie kontroluje firmy i nie zważając na podnoszone argumenty w toku kontroli uznaje, że przedsiębiorcy powinni płacić składki ZUS od umów zlecenia za wiele lat wstecz, co często może prowadzić nawet i do bankructwa danej firmy (przykładowo w jednej ze spraw ZUS wszczął kontrolę dt. schematu oskładkowania ponad 150 pracowników w jednej z firm za 5 lat do tyłu, co powoduje, że wartość przedmiotu sprawy jest ogromna).
Ostatnie rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego – w sprawach III UZP 3/21 oraz III UZP 6/21 a także wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 maja 2021 r. K 15/16 są obecnie przyczynkiem do wzmożonych kontroli ZUS.
PRAWNIK ZUS. STAJEMY PO STRONIE OBYWATELA W SPORACH Z ZUS.
Zapraszamy do zapoznania się z ofertą kancelarii i skorzystania z naszych usług.
Zadzwoń 502 619 281 / napisz kancelaria@zawartka.pl
Jesteśmy dostępni od poniedziałku do piątku w godzinach od 9:00 do 17:00.
SZYBKI KONTAKT PRZEZ FORMULARZ KONTAKTOWY:
