SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI: +48 502-619-281 E-MAIL: kancelaria@zawartka.pl
PODWYŻSZENIE PODSTAWY WYMIARU SKŁADEK NA DZIAŁALNOŚCI – ROZBIEŻNOŚCI NA TLE ORZECZNICTWA

PODWYŻSZENIE PODSTAWY WYMIARU SKŁADEK NA DZIAŁALNOŚCI – ROZBIEŻNOŚCI NA TLE ORZECZNICTWA

Coraz częściej Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie zarzuca przedsiębiorcom fikcyjności działalności gospodarczej tylko ogranicza się do zakwestionowania „zawyżonej” podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

W efekcie ZUS wydaje decyzję, w której obniża podstawę wymiaru składek przedsiębiorcy najczęściej do kwoty ustawowego minimum z art. 18 ust. 8 ustawy systemowej, czyli 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Wszystko to organ rentowy robi po to, aby wydać drugą decyzję – decyzję o zwrocie „nienależnie pobranych świadczeń”. Ingerując w podstawę wymiaru składek wstecz ZUS tym samym kwestionuje wysokość wypłaconych świadczeń i żąda zwrotu nadpłaty.

ZUS NIE JEST UPRAWNIONY DO INGERENCJI W PODSTAWĘ WYMIARU SKŁADEK PRZEDSIĘBIORCÓW

Dotychczas sądy ubezpieczeń społecznych stosowały wykładnię przepisów zgodnie z którą Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest uprawniony do kwestionowania podstawy wymiaru składek deklarowanych przez przedsiębiorców. Aby nie pozostać gołosłownym wskazane jest przytoczyć kilka tez z orzecznictwa:

Artykuł 18 ust. 8 u.s.u.s., pozwala osobom prowadzącym pozarolniczą działalność samodzielnie określać i deklarować wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, zakreślając jedynie jej dolną granicę. W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ich wysokość nie są powiązane z osiągniętym faktycznie przychodem, lecz wyłącznie z istnieniem obowiązkowego tytułu podlegania ubezpieczeniom i zadeklarowaną przez ubezpieczonego kwotą, niezależnie od tego, czy ubezpieczony osiąga przychody i w jakiej wysokości. Po stronie osoby prowadzącej pozarolniczą działalność istnieje zatem uprawnienie do zadeklarowania w granicach zakreślonych ustawą dowolnej kwoty jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jedynie nie niższej niż wskazana w art. 18 ust. 8 u.s.u.s., czy w art. 18a ust. 1, wobec czego sposób w jaki ubezpieczony realizuje to uprawnienie zależy wyłącznie od decyzji tej osoby. Ograniczenie co do maksymalnej miesięcznej wysokości podstawy wymiaru składek obowiązuje jedynie w odniesieniu do podstawy wymiaru składek deklarowanych na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe, wskazane w art. 20 ust. 3 u.s.u.s.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 grudnia 2016 r. III AUa 1347/15

Po stronie płatnika-przedsiębiorcy istnieje uprawnienie do zadeklarowania dowolnej kwoty, w ustawowych granicach, jako podstawy wymiaru składek, jest to jego wyłączna decyzja i jakakolwiek ingerencja w tę sferę Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest niedopuszczalna, niemożliwe jest także kwestionowanie zadeklarowanej podstawy z powołaniem się na art. 58 k.c. czy art. 5 k.c., ponieważ deklaracja podstawy wymiaru składek nie jest czynnością prawa cywilnego.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 28 grudnia 2016 r. III AUa 53/16

W przypadku objęcia ubezpieczeniami społecznymi osób prowadzących działalność gospodarczą, brak jest podstaw do kwestionowania ich tytułu ubezpieczenia z uwagi na reguły słuszności określone w k.c. Oświadczenie (wniosek) o zgłoszeniu do ubezpieczenia chorobowego, nie stanowi bowiem czynności prawnej (zdarzenia prawnego), rodzącej i kreującej stosunek cywilnoprawny – ma ono jedynie charakter kształtujący w zakresie stosunku ubezpieczeniowego, albowiem jeśli zainteresowany spełnia ustawowe warunki faktyczne do objęcia ubezpieczeniem (prowadzenie działalności gospodarczej), to jego wniosek o objęcie ubezpieczeniem chorobowym rodzi skutek prawny w postaci objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem społecznym, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie może w takim przypadku odmówić objęcia tej osoby ubezpieczeniem społecznym. Z uwagi na powyższe, do stosunku ubezpieczenia społecznego nie stosuje się przepisów prawa cywilnego, wobec czego w przypadku zadeklarowania przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność podstawy wymiaru składek w granicach przewidzianych u.s.u.s., kwestionowanie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zadeklarowanej podstawy wymiaru składek z powołaniem się na art. 83 k.c., art. 58 k.c., czy też art. 5 k.c. nie jest możliwe.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 marca 2016 r. III AUa 1143/15

Analiza art. 18 ust. 8 u.s.u.s. prowadzi do wniosku, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe osób prowadzących działalność gospodarczą została określona inaczej niż większości ubezpieczonych, którzy zostali objęci ubezpieczeniami społecznymi z innego tytułu. W przypadku większości ubezpieczonych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe stanowi faktyczny przychód uzyskiwany przez ubezpieczonego. Zgodnie zaś z art. 18 ust. 8 u.s.u.s., podstawę wymiaru składek osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Niewątpliwie, tak ustalona kwota, od której będą odprowadzane składki na ubezpieczeni społeczne, łączy się ze specyfiką formy wykonywania aktywności zarobkowej, jaką jest prowadzenie działalności gospodarczej na własny rachunek, a także z trudnościami związanymi z określeniem przychodu z tej działalności.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 7 marca 2017 r. III AUa 825/16

Warto zwrócić uwagę, że jest to pewna linia orzecznicza ukształtowana w oparciu o uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2010 r., II UZP 1/10.

ORGAN UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH JEST UPRAWNIONY DO KONTROLI I KORYGOWANIA ZAWYŻONYCH PODSTAW WYMIARU SKŁADEK

Od pewnego czasu można dostrzec w orzecznictwie SN nurt zmierzający do zmiany wyżej przywołanego stanowiska. W trzech kolejnych orzeczeniach Sądu Najwyższego (mowa tu o wyroku z dnia 5 września 2018 r. I UK 208/17 oraz dwóch wyrokach z dnia 17 października 2018 r. w sprawach II UK 301/17 i II UK 302/17) SN opowiedział się za dopuszczalnością korygowania przez ZUS zawyżonych podstaw wymiaru składek.

TO ZALEŻY

Stanowisko pośrednie między twardymi „NIE” i „TAK” wyraził ostatnio Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 stycznia 2019 r. I UK 296/18 gdzie został przedstawiony pogląd uznający uprawnienie do samodzielnego określenia podstawy wymiaru składek przez przedsiębiorcę jednak – zdaniem SN – dotyczy to tylko osoby faktycznie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, w której jej ustawowe cechy są widoczne prima facie. Zatem SN stanął na stanowisku, że jeśli działalność gospodarcza jest faktycznie wykonywana co można dostrzec na pierwszy rzut oka to wówczas Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie może kwestionować wysokiej podstawy wymiaru zadeklarowanej przez przedsiębiorcę.

Kto wie, być może Nowy Rok 2020 przyniesie jasną i czytelną odpowiedź na pytanie „Czy ZUS może ingerować w podstawę wymiaru składek na działalności gospodarczej?”.

Prawnik do walki z ZUS. Działamy na terenie całej Polski.

Skontaktuj się z nami:

tel.: 502-619-281

e-mail: kancelaria@zawartka.pl

KLIKNIJ W ZAKŁADKĘ KONTAKT

Dodaj komentarz

Close Menu