You are currently viewing ZMIANA WSPÓLNIKA W SPÓŁCE CYWILNEJ – JAK TO ZROBIĆ?

ZMIANA WSPÓLNIKA W SPÓŁCE CYWILNEJ – JAK TO ZROBIĆ?

W doktrynie prawa podkreśla się że spółka cywilna nie ma odrębnej podmiotowości prawnej. Akcentuje się przy tym, że to wspólnicy tworzą spółkę prowadząc działalność gospodarczą we własnym imieniu wspólnie realizując cel określony w umowie spółki cywilnej. Jak wyraził się Sąd Apelacyjny w Krakowie, spółka cywilna jest stosunkiem prawnym, zespołem wspólników, w której wielopodmiotowość powiązana jest wspólnością majątkową. Jej majątek, będąc współwłasnością łączną wspólników, opiera się na ich wzajemnym, szczególnym związku osobistym, który kształtuje umowę spółki (por. wyrok SA w Krakowie z dnia 12.02.2018 r., I ACa 960/17).

Istotna rola wspólników spółki cywilnej wynika przede wszystkim z przepisów regulujących spółkę w kodeksie cywilnym. Przepis art. 860 § 1 Kodeksu cywilnego posługuje się liczbą mnogą i stanowi, że to wspólnicy zawierają umowę spółki cywilnej. Zatem ustawodawca dopuszcza sytuację, w której spółka cywilna powstaje w wyniku współdziałania co najmniej dwóch wspólników. Jeśli jeden ze wspólników w spółce cywilnej dwuosobowej zdecyduje się wyjść ze spółki, wówczas spółka ulegnie rozwiązaniu.

Jak zatem doprowadzić do zmiany w składzie osobowym wspólników spółki cywilnej tak, aby pomimo wystąpienia wspólnika ze spółki, spółka cywilna nadal trwała?

W tej materii wykształciły się dwie różne koncepcje w orzecznictwie Sądu Najwyższego.

Pierwszy pogląd znalazł swoje odzwierciedlenie w uchwale SN z dnia 21.11.1995 r., III CZP 160/95. Sąd Najwyższy odpowiadał na pytanie czy istnieje możliwość nabycia członkostwa w spółce cywilnej na podstawie umowy między nabywcą a zbywcą za zgodą wszystkich wspólników z konsekwencjami prawnymi polegającymi m. in. na przejęciu przez nabywcę zobowiązań zbywcy względem wierzycieli. SN orzekł, że dopuszczalne jest wstąpienie do spółki cywilnej nowego wspólnika i przejęcie przez niego dotychczasowych zobowiązań oraz uprawnień za zgodą pozostałych wspólników, w tym i jednocześnie ustępujących z tej spółki. Ten pogląd został zaaprobowany również w kilku późniejszych orzeczeniach, jak np. w uzasadnieniu wyroku SN z dnia 24.09.2008 r., II CNP 49/08.

Aktualnie zapatrywanie SN w tej kwestii uległo zmianie i przyjmuje się, że nie jest dopuszczalne zbycie ogółu praw i obowiązków w spółce cywilnej. W sprawie, którą zajmował się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11.02.2009 r., V CSK 325/08, sąd uznał w oparciu o przepis art. 863 § 2 KC, zakaz rozporządzania udziałem we wspólnym majątku wspólników. SN orzekł, że w świetle zasad rządzących stosunkiem spółki cywilnej oraz konstrukcji majątkowej spółki cywilnej, przyjąć należało, że zbycie udziału przez Danutę B. na rzecz Barbary B. było nieważne. Dokonane przez Danutę B. „zbycie udziału” w istocie oznaczało jej wystąpienie ze spółki, co w przypadku spółki cywilnej dwuosobowej równoznaczne jest z rozwiązaniem spółki. Powyższe rozważania prawne zostały zaaprobowane w uchwale składu 7 sędziów SN z dnia 10.06.2011 r., III CZP 135/10.

Mając na uwadze powyższe, należy przyjąć że umowa na mocy której dotychczasowy wspólnik zamierzający wystąpić ze spółki przeniesie na nowego wspólnika swoje prawa i obowiązki w spółce cywilnej będzie uważana za nieważną. W przypadku zawarcia takiej umowy dojdzie do rozwiązania dwuosobowej spółki cywilnej w związku z wystąpieniem z niej jednego ze wspólników.

Aby uniknąć rozwiązania dwuosobowej spółki cywilnej w związku z chęcią wystąpienia z niej jednego wspólnika należy w pierwszej kolejności powiększyć skład wspólników spółki o kolejnego (trzeciego) wspólnika. Dopiero po tej czynności (gdy spółka będzie liczyć 3 wspólników) wystąpienie ze spółki cywilnej wspólnika nie spowoduje automatycznie rozwiązania spółki. Wówczas zachowany zostanie minimalny wymóg ciągłości co najmniej dwóch wspólników w spółce cywilnej, a co za tym idzie taka spółka nie ulegnie rozwiązaniu z uwagi na fakt pozostania jednego wspólnika w spółce cywilnej.

Wystąpienie wspólnika z dwuosobowej spółki cywilnej krok po kroku

KROK 1

Przystąpienie do spółki cywilnej nowego wspólnika, dzięki czemu spółka będzie mieć przez pewien okres czasu 3 wspólników

(Taką zmianę można wykonać poprzez sporządzenie aneksu do umowy spółki, w którym to nowy wspólnik złoży oświadczenie o przystąpieniu do spółki cywilnej, a dotychczasowy wspólnicy wyrażą zgodę na dołączenie do spółki nowego wspólnika. Należy przy tym pamiętać o konieczności zmiany w nazwie spółki uwzględniającej fakt przystąpienia do spółki nowego wspólnika, a także o konieczności uregulowania na nowo w umowie spółki cywilnej stosunku każdego wspólnika do udziału w zyskach)

KROK 2

Wystąpienie ze spółki cywilnej dotychczasowego wspólnika. Ta czynność spowoduje, że w spółce pozostanie dwóch wspólników.

(KROK 1 i KROK 2 mogą być przeprowadzone dzień po dniu. Dla przykładu, skład wspólników powiększa się z dniem 1 grudnia, a 2 grudnia jeden ze wspólników występuje ze spółki. Wystąpienie wspólnika ze spółki cywilnej można przeprowadzić na trzy sposoby tj. poprzez: wypowiedzenie udziału z zachowaniem terminów wypowiedzenia, wypowiedzenie udziału w trybie natychmiastowym albo na mocy porozumienia stron o wystąpieniu wspólnika ze spółki. Najlepszym sposobem będzie zawarcie porozumienia stron o wystąpieniu wspólnika ze spółki. W takim porozumieniu należy wskazać przede wszystkim dzień w którym wspólnik występuje ze spółki. Dodatkowo można uregulować w porozumieniu rozliczenia finansowe stron związane z wystąpieniem dotychczasowego wspólnika ze spółki)

KROK 3

W związku z wystąpieniem wspólnika ze spółki, spółkę cywilną tworzą dwie osoby, jednak są to inne dwie osoby niż pierwotnie. Zatem należy sporządzić kolejny aneks do umowy spółki cywilnej w którym wspólnicy uwzględnią zmiany w treści umowy spółki.

(kolejny aneks do umowy spółki cywilnej powinien dostosować umowę w zakresie składu osobowego wspólników spółki, udziału poszczególnych wspólników w zyskach oraz nazwy spółki. Dodatkowo zaleca się przygotowanie tekstu jednolitego umowy spółki po wprowadzeniu wszystkich zmian)

KROK 4

Złożenie zgłoszenia aktualizacji danych spółki cywilnej w urzędzie skarbowym oraz w urzędzie statystycznym dotyczącego wystąpienia dotychczasowego i przystąpienia nowego wspólnika do spółki cywilnej.

Prawnik od spółek. Specjalista od spółek cywilnych.

Napisz do nas przez formularz kontaktowy albo na mejla: kancelaria@zawartka.pl

Tel.: 502-619-281

Dodaj komentarz