Z przepisów regulujących tematykę zwrotu nienależnie pobranych świadczeń nie wynika, czy zwrot nienależnie pobranych świadczeń powinien nastąpić w kwocie brutto, czy też netto.
Zasiłki wypłacane z ubezpieczenia chorobowego są zwolnione ze składek na ubezpieczenie społeczne. Nie podlegają też składce zdrowotnej. Natomiast od wypłaconych zasiłków z ubezpieczenia chorobowego ZUS ma obowiązek pobrać zaliczkę na podatek dochodowy. Dla przykładu, jeśli zasiłek chorobowy wypłacany jest przez ZUS, zaliczka na podatek dochodowy pobierana jest od kwoty wypłacanego zasiłku. ZUS wystawi i prześle ubezpieczonemu do końca lutego następnego roku informację PIT-11A. ZUS powinien wskazać w powyższej informacji kwotę pobranej zaliczki na podatek dochodowy i kwotę wypłaconego świadczenia.
Na tym przykładzie widać, że kwota zasiłku którą otrzymał świadczeniobiorca różni się od tej kwoty, którą wypłacił ZUS. Różnica w obu wartościach wynika z tego, że ZUS wypłacił świadczenie odprowadzając od tego świadczenia należny podatek dochodowy, a ubezpieczony otrzymał zasiłek w kwocie netto.
W orzecznictwie sądów jednolicie przyjmuje się od wielu lat, że nienależnie pobrane świadczenie podlega zwrotowi w kwocie brutto (por. uchwała SN z dnia 26.04.1994 r., sygn. akt: II UZP 9/94 oraz wyrok SN z dnia 17.04.2009 r., sygn. akt: I UK 333/08). Tę tezę wywodzi się z faktu, że osoba zobowiązana do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń powinna zwrócić wartość świadczeń w granicach uzyskanych korzyści, a te granice wyznacza kwota brutto. W myśl art. 34 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, organ rentowy jest obowiązany pobierać zaliczki miesięczne od wypłacanych świadczeń. Pomimo że osoba pobierająca świadczenie nie może swobodnie dysponować tą częścią świadczenia, to i tak jest to jej korzyść i część wypłaconego świadczenia.
W orzecznictwie podkreśla się ponadto, że zwrot na rzecz organu rentowego nienależnie pobranego świadczenia z ubezpieczenia społecznego w kwocie brutto powoduje, że po stronie ubezpieczonego powstaje możliwość ubiegania się o zwrot nadpłaconego podatku dochodowego od osób fizycznych, z którym to żądaniem ubezpieczony może wystąpić do właściwego urzędu skarbowego zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tak Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 30.10.2012 r., sygn. akt: III AUa 752/12).
WYJĄTKI
W doktrynie prawa podkreśla się, że w pewnych wyjątkowych przypadkach, ZUS będzie mógł domagać się zwrotu wypłaconego świadczenia jedynie w kwocie netto. W opracowaniu Andrzeja Jabłońskiego wyrażony został pogląd, że „zasada zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego w kwocie brutto nie dotyczy sytuacji, gdy świadczenie zostało wypłacone nie świadczeniobiorcy, lecz osobie trzeciej” (por. A. Jabłoński, ”Zwrot nienależnie pobranego zasiłku chorobowego”, Wrocław 2009). Osoba trzecia, która nienależnie pobrała zasiłek chorobowy jest obowiązana do jego zwrotu w kwocie netto, a nie brutto. Jest tak dlatego, że nie może ona dokonać odliczenia od podatku, o którym wspominałem wyżej. Wynika to z ogólnego założenia, zgodnie z którym obowiązek zwrotu nienależnie pobranego świadczenia następuje w granicach uzyskanej korzyści – zatem inna osoba nie ma obowiązku zwrotu zaliczki na podatek dochodowy, skoro nie wskazano jej jako podatnika przy przekazywaniu pobranej zaliczki od wypłaconego świadczenia (tak Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 12.06.2001 r., sygn. akt: III AUa 742/00). Można zatem wyciągnąć przed nawias wyjątek od reguły: ZUS jest uprawniony do dochodzenia zwrotu nienależnie pobranego świadczenia jedynie w kwocie netto, jeśli osobą zobowiązaną do zwrotu tego świadczenia jest osoba, która nie ma prawa do odliczenia podatku pobranego przez ZUS przy wypłacie świadczeń.
Dobry prawnik w sporze z ZUS.
Skontaktuj się z nami:
tel.: 502-619-281
e-mail: kancelaria@zawartka.pl
