Zwrot nienależnie pobranych świadczeń – dlaczego ZUS domaga się zwrotu zasiłków po prawie 10 latach od ich pobrania? Nowe metody działania ZUS w dochodzeniu zwrotu nienależnie pobranych świadczeń. Studium przypadku na przykładzie decyzji ZUS o zwrocie nienależnie pobranych świadczeń. Zgodnie z orzecznictwem SN ZUS powinien kontrolować przed wypłatą świadczeń, a nie ‘zaskakiwać’ ubezpieczonego obowiązkiem zwrotu po tym, jak świadczenia zostały wypłacone. Wynika to choćby z wyroku SN z dnia 5.12.2018 r., sygn. akt III UK 193/17, w którym uznano, że „bezrefleksyjna” wypłata wysokich świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, nie stanowi uzasadnionej podstawy zakwestionowania wypłaconych świadczeń jako świadczeń nienależnych w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
ZUS wie, że obowiązują reguły czasowe, w ramach których może dochodzić zwrotu nienależnie pobranych świadczeń. Część oddziałów ZUS, jak na przykład Kraków, Rzeszów, Jasło, Krosno, Bielsko-Biała wydawały decyzje o niepodleganiu do ubezpieczeń i nie czekając na uprawomocnienie się tej decyzji, od razu była wydawana kolejna decyzja o zwrocie świadczeń. Takie działanie było bezprawne, bowiem ZUS nie mógł wydać decyzji zwrotowej opierając się na nieprawomocnej decyzji o niepodleganiu do ubezpieczeń, bowiem taka decyzja naruszała przepisy art. art. 130 § 2 k.p.a. w zw. z art. 123 ustawy systemowej. W trakcie trwającego postępowania odwoławczego decyzja ZUS nie podlega wykonaniu, co wynika z art. 130 kodeksu postępowania administracyjnego. Przepis ten przewiduje, iż z chwilą wniesienia odwołania w ustawowym terminie wykonanie decyzji organu administracji zostaje automatycznie wstrzymane. Dlatego też decyzja zwrotowa, wydana na podstawie nieprawomocnej decyzji o niepodleganiu, jako wydana z rażącym naruszeniem prawa, jest nieważna.
Wiele oddziałów ZUS zdawało sobie z tego sprawę i dlatego nie wydawało decyzji o zwrocie z uwagi na nieprawomocność decyzji o niepodleganiu. ZUS zwyczajnie ‘bał się’ reakcji sądów ubezpieczeń społecznych na tę praktykę. Takie podejście do sprawy prezentował na przykład ZUS Oddział w Szczecinie.
PUŁAPKA ZUS
Postępowania sądowe są niestety długotrwałe i obecnie, nawet w przypadku przegrania przez odwołującego się sprawy o niepodleganie do ubezpieczeń, de facto ZUS był zablokowany w możliwości dochodzenia zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, w sytuacji gdy ‘czekał’ na prawomocne zakończenie sprawy o podleganie do ubezpieczeń. Wynikało to choćby z przepisu art. 84 ust. 7a ustawy systemowej, który stanowi że przypadku osoby, która nienależnie pobrała świadczenie, decyzji zwrotowej nie wydaje się później niż w terminie 5 lat od ostatniego dnia okresu, za który pobrano nienależne świadczenie.
DECYZJA O ZWROCIE NIENALEŻNIE POBRANYCH ŚWIADCZEŃ ZUS
Obecnie ZUS stara się obchodzić prawo i terminy o przedawnieniu zwrotu nienależnie pobranych świadczeń i wydaje decyzje o zwrocie nie patrząc na to, że świadczenia są przedawnione. Poniżej zdjęcie takiej decyzji wydanej przez ZUS Oddział w Szczecinie:
Zobaczcie Państwo, ponad pół miliona złotych do zwrotu. Decyzja wydana w kwietniu 2024 r., a najwcześniejsze świadczenie, którego ZUS domaga się zwrotu dotyczy zasiłku wypłacanego w maju 2014 r. – mamy prawie 10 lat różnicy. Już na pierwszy rzut oka coś jest tutaj nie tak.
NOWE METODY ZUS NA ZWROT NIENALEŻNIE POBRANYCH ŚWIADCZEŃ
Dlaczego takie postępowanie ZUS? Czyżby ZUS nie znał przepisów? 😊 Otóż nie, ZUS bardzo sprawnie porusza się w materii przepisów ubezpieczeń społecznych. Tego typu decyzje to ‘nowy’ pomysł ZUS na to, jak dochodzić zwrotu świadczeń po okresie przedawnienia. Mianowicie ZUS wydaje takie decyzje opierając się na odpowiedzialności płatnika składek, gdzie termin przedawnienia nie ma zastosowania. Dla ZUS nie ma znaczenia, że osoba ubezpieczonego/pobierającego świadczenie (gdzie ma zastosowanie okres przedawnienia) to ta sama osoba co płatnik składek. Ubezpieczony jest jednocześnie płatnikiem składek, dlatego ZUS nie powinien wydawać takiej decyzji, bowiem ubezpieczony może podnieść w toku procesu sądowego z ZUS zarzut przedawnienia powołując się na swój status ubezpieczonego. Niemniej jednak jest to bardzo ciekawy pomysł działania ZUS, który – w mojej ocenie – powinien spotkać się z krytyką ze strony orzecznictwa. Przepis art. 84 ust. 6 nie dotyczy sytuacji w której osoba płatnika składek i ubezpieczonego to ta sama osoba. Przepis ten ma zastosowanie w innych stanach faktycznych.
Ponadto ZUS bezprawnie naliczył odsetki, bowiem nie był uprawniony do stosowania nowej regulacji prawnej, w sytuacji gdy świadczenia były wypłacane w poprzednim brzmieniu przepisu art. 84 ust. 1 regulującego kwestię odsetek (szerzej we wpisie: ZWROT NIENALEŻNIE POBRANYCH ŚWIADCZEŃ ZUS – JAK LICZYĆ ODSETKI?).
ZWROT NIENALEŻNIE POBRANYCH ŚWIADCZEŃ
Niewątpliwie bezczynność ZUS i brak należytej kontroli płatników składek doprowadził do sytuacji, gdzie ZUS wypłacał setki tysięcy złotych zasiłków. Obecne działania ZUS zmierzające do naprawienia błędów po stronie urzędników są wbrew prawu. Nie może być tak, że ZUS chcąc odzyskać świadczenia ucieka się do metod sprzecznych z prawem i nagina przepisy w istocie wypaczając ich sens. Należy odwołać się od decyzji ZUS do sądu rejonowego i domagać się zmiany decyzji z powołaniem na odpowiednią argumentację prawną.
ZUS wydał decyzję o zwrocie nienależnie pobranych świadczeń? Umów się na konsultację prawną. Dokonujemy analizy decyzji ZUS i wskazujemy możliwe drogi rozwiązania, dzięki czemu zwiększasz swoje szanse na wygranie sprawy z ZUS. SKONTAKTUJ SIĘ Z PRAWNIKIEM ZUS!
Prowadzimy kompleksowo sprawy z odwołania od decyzji ZUS w całej Polsce. Przygotowujemy odwołania od decyzji ZUS, apelacje i skargi kasacyjne.
Zapraszamy do zapoznania się z ofertą kancelarii i skorzystania z naszych usług.
Zadzwoń 502 619 281 / napisz kancelaria@zawartka.pl
Jesteśmy dostępni od poniedziałku do piątku w godzinach od 9:00 do 17:00.
SZYBKI KONTAKT PRZEZ FORMULARZ KONTAKTOWY:
